Kąty Ustawienia Kół

WERTHER International POLSKA Sp. z o.o.
dr inż. Marek Jankowski
2007-01-19

Technologie stosowane w pomiarach zmieniają się, powstają coraz to nowe urządzenia ułatwiające zarówno regulowanie, jak i diagnozowanie. Spora ilość mierzonych parametrów powoduje kłopoty z ich interpretacją. Przytaczane od kilkudziesięciu lat w artykułach i podręcznikach te same schematy i stare definicje gmatwają obraz właściwego podejścia do regulacji kątów ustawienia kół. Poniżej została uporządkowana podstawowa wiedza o geometrii kół, zaczynając od pomiarowych osi odniesienia i stosując terminologię zgodną z ITS.

Geometryczna oś jazdy

W urządzeniach budowanych na bazie komputera stało się możliwe szybkie wyznaczanie tzw. geometrycznej osi jazdy w przybliżeniu zgodnej z torem ruchu samochodu, który stara się utrzymać kierunek jazdy na wprost. Oś ta służy do symetrycznego ustawiania koła kierownicy oraz stanowi odniesienie do pomiarów wszystkich kątów położenia kół.

Geometryczna oś jazdy jest wyznaczana przez położenie kół osi niekierowanej. Jest to dwusieczna kąta utworzonego przez osie podłużne kół tylnych (niekierowanych). Nazywana jest rzeczywistą (prawdziwą) osią ruchu pojazdu.

Oś symetrii

Oś symetrii to oś równo oddalona od kół tylnych i równo oddalona od kół przednich. Pożądanym wynikiem pomiaru jest pokrywanie się obu osi: symetrii i geometrycznej jazdy. Jeżeli jest inaczej, utracona zostaje własność tzw. śladowości kół. Kąt zawarty pomiędzy geometryczną osią jazdy a osią symetrii pojazdu nosi nazwę odchylenia geometrycznej osi jazdy od osi symetrii.

Czynniki powodujące rozbieżności to najczęściej błędna regulacja zbieżności kół osi niekierowanej (tylnej), odkształcenia w zawieszeniu lub całej konstrukcji nośnej. W przypadku wystąpienia kąta odchylenia powyżej 0,25 stopnia nie należy przeprowadzać żadnych regulacji dla kół osi przedniej – lecz znaleźć przyczynę takiego stanu rzeczy.

Kąty ustawienia kół

Kolejne kąty są definiowane względem płaszczyzny prostopadłej do podłoża i przechodzącej przez geometryczną oś jazdy:

• Pochylenie koła: Kąt między osią pionową koła stojącego w pozycji do jazdy na wprost a płaszczyzną równoległą do geometrycznej osi jazdy. Dodatni kąt zmniejsza siłę na kierownicy i eliminuje drgania koła.
• Pochylenie sworznia zwrotnicy: Dotyczy kół kierowanych. Jest to kąt odchylenia bocznego osi sworznia zwrotnicy od płaszczyzny równoległej do osi jazdy.
• Kąt zawarty (SAI): Suma kątów pochylenia koła i sworznia zwrotnicy. Ma znaczenie dla oceny deformacji zawieszenia.
• Zbieżność kół: Dawniej mierzona jako różnica odległości, obecnie jako ustawienie kątowe kół.
• Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy: Kąt wpływający na stabilność jazdy i samoczynny powrót kół do pozycji na wprost.

Wnioski

Przy prowadzeniu regulacji kątów należy dążyć, aby symetryczne kąty były równe i zgodne z danymi fabrycznymi. W przypadku odchyleń osi symetrii i geometrycznej należy:

• Sprawdzić możliwość regulacji zbieżności kół tylnych.
• Wykonać powtórny pomiar po ustawieniu osi odniesienia na oś symetrii.
• Jeżeli problem nie ustąpi, sprawdzić samochód na pomiarowej ramie blacharskiej.

Dodatkowe informacje

Jeśli masz trudności z interpretacją wyników lub chcesz pogłębić wiedzę, odwiedź stronę www.werther.pl lub zgłoś się na szkolenie mailowo: czajkowski@werther.pl.